ใช้ไม้จิ้มฟัน… โปรดระวัง !

ไม้จิ้มฟันมีมานานหลายพันปีแล้ว และอาจจะเป็นอุปกรณ์ทำความสะอาดฟันที่เก่าแก่ที่สุด ในทุกวันนี้ไม้จิ้มฟันยังคงเป็นที่นิยมต่อใครหลายๆ คน

มารู้ประวัติของไม้จิ้มฟันกันก่อน...
                 ไม้จิ้มฟันมีมานานหลายพันปีแล้ว และอาจจะเป็นอุปกรณ์ทำความสะอาดฟันที่เก่าแก่ที่สุด ในหลายวัฒนธรรมต่างก็รู้จักและใช้ไม้จิ้มฟัน ก่อนที่แปรงสีฟันจะถูกประดิษฐ์ขึ้น ผู้คนรู้จักการใช้ชิ้นไม้ที่แข็งหรืออ่อนเพื่อทำความสะอาดฟัน ไม้จิ้มฟันที่ผลิตจากทองสำริดถูกค้นพบในสุสานก่อนประวัติศาสตร์ ทางตอนเหนือของประเทศอิตาลี และทางตะวันออกของเทือกเขาแอลป์ ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของอารยธรรมเมโสโปเตเมีย

                 ไม้จิ้มฟันที่ผลิตจากเงินและไม้ยางเรซิน ถูกค้นพบในสถานที่ที่เคยเป็นจักรวรรดิโรมันมาก่อน และในคริสต์ศตวรรษที่ 17 มีการผลิตไม้จิ้มฟันให้มีความหรูหรา เช่น ทำจากโลหะมีค่า ประดับด้วยอัญมณี วาดลวดลายให้วิจิตรบรรจง และมีการเคลือบให้เงางามคงทน

                 ในทุกวันนี้ ไม้จิ้มฟันไม่ค่อยเป็นที่ยอมรับในศาสตร์ทันตกรรมสมัยใหม่ การใช้ไหมขัดฟันหรือแปรงสีฟันเป็นสิ่งที่ทันตแพทย์แนะนำ อย่างไรก็ตาม ด้วยเหตุที่การพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตไม้จิ้มฟันยังมีความสำคัญอยู่ ไม้จิ้มฟันจึงยังคงเป็นที่นิยมต่อใครหลายๆ คน

เวลาเศษอาหารติดตามซอกฟัน คุณทำอย่างไร ? 
                 แน่นอนว่าสิ่งที่คิดถึงก่อนอื่นเห็นจะเป็นไม้จิ้มฟัน หน้าที่หลักของไม้จิ้มฟัน คือเพื่อใช้เขี่ยเศษอาหารชิ้นโตๆ ที่ติดตามซอกฟัน แต่ไม้จิ้มฟันไม่สามารถทำความสะอาดในระดับที่เอาคราบอาหารหรือที่เรียกว่าคราบพลัค (plaque) ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดโรคฟันฟุและเหงือกอักเสบได้

ไม้จิ้มฟันไม่สามารถทำความสะอาดในระดับที่เอาคราบอาหารออกได้

                 การทำความสะอาดซอกฟันหรือด้านข้างของฟัน ทันตแพทย์จะมีอุปกรณ์หลายๆ อย่างที่จะแนะนำให้ใช้ เช่น ไหมขัดซอกฟัน (Dental floss) แปรงซอกฟัน (interproximal brush) หรือ water pick ไหมขัดซอกฟันเป็นใยไนล่อนที่ใช้ทำความสะอาดซอกฟันและสามารถขจัดคราบอาหารหรือเศษอาหารชิ้นโตๆ ได้อย่างดี และไม่เป็นอันตรายต่อเหงือก เพียงแค่มีข้อจำกัดที่ต้องฝึกฝนในการใช้และจะใช้เวลาบ้างเล็กน้อยที่จะทำความสะอาดให้ครบทุกซี่

ทีนี้ถ้าเรามาเทียบไม้จิ้มฟันกับไหมขัดฟันแล้วอะไรจะมีประสิทธิภาพในการทำความสะอาดได้ดีกว่ากัน 
                 ตัวไม้จิ้มฟันที่ใช้กันอยู่ มักจะใช้แบบผิดวิธี คือ เราจะใช้จิ้มเอาเศษอาหารออกโดยการผลักไม้จิ้มฟันให้ผ่านซอกเหงือก เพราะความเรียวเล็กที่ปลายและใหญ่ที่โคน เมื่อผลักเลยเข้าไปในซอกฟันมากๆ เข้าขนาดของไม้จิ้มฟันก็ไปเบียดให้ยอดเหงือกถูกกดต่ำลง เมื่อใช้กันทุกวี่ทุกวันหลังอาหาร ยอดเหงือกที่เคยแหลมๆ ปิดซอกฟันจะถูกเบียดให้ต่ำลง และทำให้มีช่องว่างใหญ่ขึ้น ช่องว่างใหญ่มีผลทำให้เศษอาหารติดง่ายยิ่งขึ้น (ยิ่งใช้ไม้จิ้มฟันเศษอาหารก็ยิ่งติด) เมื่อเกิดช่องว่างระหว่างฟันทำให้ขาดความสวยงามโดยเฉพาะฟันหน้า 

                 วิธีใช้ไม้จิ้มฟันอย่างถูกต้อง ก็คือ ใช้ไม้จิ้มฟันเขี่ยเศษอาหารมากกว่าการจิ้มเข้าไป เวลาเขี่ยเศษอาหารเราเขี่ยจากเหงื่อไปตามซี่ฟันไม่ควรทิ่มจากด้านหน้าฟัน ทะลุไปถึงหลังฟัน ถ้าทำอย่างนี้ได้ไม้จิ้มฟันจะไม่กดเหงือกให้ลดต่ำลง โอกาสเกิดช่องว่างก็น้อยลง เมื่อเกิดช่องว่างแล้วโอกาสแก้ไขให้ยอดเหงือกกลับมาสู่ตำแหน่งเดิมเป็นเรื่องยากมาก
 

                 ความสะอาดของไม้จิ้มฟันก็เป็นอีกประเด็นหนึ่งที่ควรให้ความสำคัญ เนื่องจากไม้จิ้มฟันที่มีจำหน่ายในท้องตลาดทั่วๆ ไปไม่มีการฆ่าเชื้ออย่างถูกต้อง การใช้ไม้จิ้มฟันไม่ระมัดระวังอาจมีการติดเชื้อได้โดยเฉพาะคนที่มีโรคเหงือกอักเสบอยู่แล้ว หรือมีการหักของไม้จิ้มฟันคาอยู่ที่เหงือก

                 จะเห็นได้ว่า ไม้จิ้มฟันเองมีประโยชน์ในการเขี่ยเอาเศษอาหารออกก็จริง แต่อีกด้านหนึ่งก็มีผลต่อโครงสร้างของเหงือกด้วยเช่นกัน...