ออก "คำสั่ง" อย่างไรให้เป็นมิตรกับลูก

โดย ASTVผู้จัดการออนไลน์  23 สิงหาคม 2554 07:28 น.

ขอบคุณภาพประกอบจากรพ.มนารมย์        เมื่อพูดถึง “คำสั่ง” ฟังดูแล้วไม่ค่อยมีใครปลื้มกับคำคำนี้เท่าไรนัก เช่นเดียวกับเด็กที่มักจะชักสีหน้าเวลาถูกสั่ง หรือถูกห้ามไม่ให้ทำโน่นทำนี่ และหากไม่ยอมทำตาม พ่อแม่หลายๆ ท่านมักปลดปล่อยอารมณ์ด้วยท่าที หรือคำพูดที่สะเทือนใจ เผลอๆ บางท่านอาจมีแจกรายการขนมตุ้บตั้บให้ลูกกันด้วย                ในเรื่องนี้ พญ.จันทร์เพ็ญ ชูประภาวรรณ นายกสมาคมนักวิจัยไทยเพื่อการพัฒนาเด็ก และครอบครัว ให้มุมมองกับทีมงาน Life & Family ว่า การใช้อำนาจกับลูกเป็นสิ่งที่ไม่ดี และไม่ค่อยสนับสนุน โดยเฉพาะการออกคำสั่งที่หากมีอารมณ์ร่วมด้วยแล้ว อาจทำให้เกิดความสัมพันธ์ในแง่ลบระหว่างพ่อแม่ และลูกได้                ดังนั้น เพื่อให้ลูกทำตามคำสั่งโดยไม่เกิดสงครามกับพ่อแม่ พญ.จันทร์เพ็ญ มีเทคนิคดีๆ มาฝากคุณพ่อคุณแม่ดังแนวทางต่อไปนี้                - การออกคำสั่งกับลูกไม่ควรทำบ่อยเกินไป เพราะการสั่งบ่อยๆ นั้น คำสั่งของพ่อแม่จะไม่ใช่คำศักสิทธิ์อีกต่อไป แต่จะกลายเป็นเรื่องจู้จี้จุกจิกสำหรับลูก และเกิดเป็นความรำคาญจนไม่อยากทำตามก็เป็นได้                - ออกคำสั่งกับลูกด้วยท่าทีสุภาพ ใช้ประโยคที่สั้น กระชับ ไม่ยืดเยื้อ เพราะไม่เช่นนั้นเด็กจะรู้สึกเบื่อ อึดอัด และเกิดเป็นอารมณ์ต่อต้านในที่สุด ทางที่ดี ควรพูดกับลูกดีๆ เช่น “เห็นไหมลูก มดขึ้นจานแล้ว เมื่อกี้เราคุยกันว่าอย่างไรนะ กินเสร็จแล้วให้เก็บจานไปล้างใช่ไหมจ๊ะ”                - ควรระวังการออกคำสั่งขณะโมโห หรือโกรธอย่างรุนแรง เพราะสิ่งเลวร้ายที่ตามมาคือเด็กจะค่อยๆ ซึมซับคำพูดเหล่านั้นและจดจำสิ่งที่เกิดขึ้นว่า ถ้าโกรธต้องตะโกน หรือใส่อารมณ์ ดังนั้นควรออกคำสั่งอย่างสงบ และมีสติ เพราะถ้าเกรี้ยวกราดกับลูก พอเด็กเติบโตเป็นผู้ใหญ่ เขาอาจจะกลายเป็นคนเกรี้ยวกราดได้ ขอบคุณภาพประกอบจากรพ.มนารมย์        - ให้เวลากับลูกในการปฏิบัติตามคำสั่ง โดยเฉพาะเวลาที่บอกให้ลูกละจากสิ่งหนึ่งไปทำอีกสิ่งหนึ่ง เช่น บอกให้ลูกเลิกดูทีวีแล้วมาทำการบ้าน อาจจะเกริ่นกับลูกก่อนว่า “แม่ให้เวลาอีก 5-10 นาทีนะ” หากยังเฉยให้ออกคำสั่งอีกครั้ง และถ้ายังเฉยอยู่อีก ให้เข้าสู่การยื่นคำขาด คือ ถ้าพูดแล้วไม่ทำตาม เขาจะต้องเจอกับอะไร                - ไม่ควรออกคำสั่งหลายๆ อย่างในเวลาเดียวกัน เพราะจะทำให้เด็กทำตามได้ไม่หมด                - เวลาบอก หรือออกคำสั่งกับเด็กในบางสถานการณ์ ควรให้คำอธิบายถึงพฤติกรรมที่อยากจะเห็นในตัวเขาด้วย เช่น เห็นลูกหวงของเล่น ก็อาจจะเข้าไปบอกลูกว่า “ถ้าหนูไม่แบ่งเพื่อนเล่น คราวหน้าหนูก็จะไม่มีเพื่อนเล่นนะ แม่อยากเห็นลูกของแม่เป็นที่รักของเพื่อนๆ นะจ๊ะ”                - ควรแน่ใจก่อนว่า เวลาบอกให้ลูกทำอะไร ตัวลูกได้ยินที่เราพูด เพราะบางครั้งเด็กอาจไม่ได้ยิน หรือกำลังทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งอยู่ก็เป็นได้ ซึ่งการโมโหลูกทั้งๆ ที่ลูกไม่ได้ยินคำสั่งนั้น อาจทำให้เด็กมีทัศนคติในแง่ลบกับคุณพ่อคุณแม่ได้                - ควรให้คำชมเมื่อลูกปฏิบัติตามคำสั่ง และให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี และไม่ควรให้รางวัลเป็นสิ่งของบ่อยๆ จะทำให้เด็กเสียนิสัย เวลาบอกให้ทำอะไรอาจสร้างเงื่อนไข หรือมีข้อแลกเปลี่ยนตามมาได้                - การออกคำสั่ง ไม่ควรนำความรักมาเป็นเครื่องต่อรองกับลูกบ่อยเกินไป เช่น ถ้าทำแบบนี้ แม่ไม่รัก พ่อไม่รัก เพราะจะทำให้ลูกรู้สึกแย่ ส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตในระยะยาวได้                ดังนั้น สงครามเล็กๆ ระหว่างพ่อแม่ และลูกจะไม่เกิดขึ้น ถ้าการพูด หรือการออกคำสั่งเป็นไปด้วยท่าที และน้ำเสียงที่น่าฟัง ซึ่งคงไม่มีใครอยากทำตามคำสั่งที่พูดด้วยอารมณ์รุนแรง หรือใช้คำพูดที่สะเทือนใจอย่างแน่นอน                หรือว่าไม่จริง!