จากแนวคิดของ ดร. เอ็ดเวิร์ด เดอ โบ โน (Dr. Edward de Bono) เจ้าของความคิด Six thinking hats โดยใช้ความคิดแบบคู่ขนาน (parallel thinking)


Dr. Edward de Bono ยึดหลักที่ว่า อย่าเอาความเห็นที่ขัดแย้งมาปะทะกัน ให้วางเรียงขนานกันไว้แล้วประเมินผลได้หรือผลเสียอย่างเป็นระบบ


เพราะว่า ในเมื่อ เราจะไม่ทำทุกย่างในเวลาเดียวกัน


หลักหมวกหกใบ ก็คือ ยุทธศาสตร์ในการแยกความคิดแต่ละแบบออกจากกันโดยมีเป้าหมายเดียวกัน

- ครั้งแรกเราสนใจหาข้อมูล(หมวกขาว)

- สนใจแต่เฉพาะความรู้สึก อารมณ์ที่ไม่ต้องมีคำอธิบาย(หมวกแดง)

- มองหาอันตราย ข้อสงสัย ความผิดพลาดที่เกิดขึ้น(หมวกดำ)

- มองหาประโยชน์ ผลและโอกาสที่เป็นไปได้(หมวกเหลือง)

- แสวงหาความคิดใหม่ๆ ทางเลือกใหม่ๆ วิธีการใหม่ๆ(หมวกเขียว)

- การวางแผนกลยุทธ์ จัดลำดับการใช้หมวกแต่ละใบเพื่อนำไปสู่การสรุปความคิดที่เกิดขึ้น(หมวกฟ้า)

หมวกขาว


หมวกขาวเกี่ยวข้องกับข้อมูล เมื่อหมวกขาวถูกนำมาใช้ทุกคนมุ่งสนใจที่ข้อมูลเพียงอย่างเดียวว่า


1 อะไรคือข้อมูลที่เรามี?
2 อะไรคือข้อมูลที่จำเป็น?
3 อะไรคือข้อมูลที่ขาดหายไป?
4 อะไรคือปัญหาที่เราต้องยกขึ้นมาถาม?
5 เราจะหาข้อมูลที่ต้องการใช้ มาได้อย่างไร?



หมวกแดง


การใช้หมวกแดงจะทำให้ทุกคนมีโอกาสเปิดเผยความรู้สึก อารมณ์ สัญชาติญาณหยั่งรู้ออกมาโดยไม่ต้องมีคำอธิบาย หรือหาเหตุผลใดๆ
เมือใส่หมวกแดง ความรู้สึกจะถูกเปิดเผยออกมาในหลายระดับ
การแสดงอารมณ์มีแบบอย่างที่หลากหลายตามวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน



หมวกดำ (ประเมินเชิงลบ)


หมวกดำ เป็นรากฐานของการคิดที่มีเหตุผล สามารถชี้ออกมาได้ว่ามีสิ่งใดผิดปกติ หมวกดำจะช่วยเราในการแยกแยะได้ว่าสิ่งใดไม่เหมาะสม หรือไม่สอดคล้องกับทรัพยากร นโยบาย กลยุทธ์ จริยธรรม และชี้ข้อบกพร่องของกระบวนการคิด

- การใช้พยานหลักฐานมีน้ำหนักเพียงพอหรือไม่

- สรุปได้หรือไม่

- ข้อสรุปนี้เป็นเพียงข้อสรุปเดียวหรือเปล่า

การใช้หมวกดำเราต้องระวังไม่ให้มันนำเรากลับไปสู่ข้อโต้แย้งแบบเดิมๆ แม้ว่าบางครั้งมันจะเชิญชวนให้เราหลงประเด็นกลับไป ดังนั้น เราต้องวาดแผนที่ออกมาให้เห็นอย่างชัดเจนว่า ปัญหา อุปสรรค ความยุ่งยาก และอันตรายที่เป็นไปได้คืออะไร อยู่ตรงไหน ต้องแจกแจง อธิบาย และทำให้กระจ่าง




หมวกสีเหลือง


การคิดแบบหมวกเหลืองเป็นการคิดในเชิงบวก การมองโลกในแง่ดี การมุ่งมองที่ประโยชน์ การคิดก่อที่ให้เกิดผล หรือทำในสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นได้ เกี่ยวข้องกับการประเมินค่าทางบวก เน้นไปที่การสำรวจและการคาดการณ์ในทางบวก ตั้งใจหาประโยชน์ที่เป็นไปได้ และหาเหตุผลมาสนับสนุน เพื่อให้ข้อเสนอแนะมีน้ำหนักขึ้น การคิดแบบหมวกเหลืองจึงเป็นการคิดหาโอกาส ข้อพิจารณา และข้อเสนอแนะ



หมวกเขียว


คิดถึงทางเลือกใหม่ที่ชัดเจนหรือสิ่งใหม่ที่ที่ทดแทนของเก่าได้ เมื่อเราสวมหมวกสีเขียว เราหาวิธีที่จะปรับเปลี่ยนและปรับปรุงความคิดใหม่ที่เสนอมา พยายามทุ่มสมองใช้ความคิดริเริ่ม ความคิดสร้างสรรค์ทั้งแบบ”ไม่มีกรอบ” และ “ในกรอบ”


เพราะถ้าไม่มีวิธีคิดแบบเคลื่อนไหว เราก็ไม่สามารถจะใช้ความคิดเชิงยั่วยุได้ และก็ไม่สามารถที่จะกระตุ้นออกมาได้ เพราะว่าเรายังติดอยู่กับกรอบความคิดเดิมๆ



หมวกฟ้า


หมวกฟ้า เป็นสัญลักษณ์ของการควบคุมสถานการณ์โดยรวม

ผู้ที่สวมหมวกสีฟ้าคือ ประธานการประชุม เริ่มกำหนดประเด็นการคิดและกำหนดลำดับการใช้หมวกแต่ละใบขึ้นมาให้ตรงกับวาระการคิดนั้นๆ และในช่วงสุดท้ายของการคิด หมวกสีฟ้าจะร้องขอผลลัพธ์

ซึ่งอาจอยู่ในรูปแบบของการสรุปย่อ ลงมติ การตัดสินใจ แนวทางแก้ไข และกำหนดก้าวต่อไปได้ซึ่งอาจเป็นขั้นตอนของการลงมือทำหรือการนำเอาไปคิดต่อในบางประเด็น
นั่นคือบทสรุปของความคิดที่เกิดขึ้น ไม่ใช่โต้แย้งเพื่อเข้าทางเลือกแบบใดแบบหนึ่ง





สรุป

เป็นแนวคิด แยกแล้วรวม ....ทีละประเด็น แล้วเขียนเป็นผังงานใหม่ที่อยู่ภายใต้สถานะการณ์เดียวกัน...