ธรรมะชีวิต

พระพุทธองค์ตรัสว่า “ไม่ควรปล่อยตนให้ตกอยู่ภายใต้อำนาจแห่งความรัก เพราะการพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รักเป็นเรื่องทรมาน และเรื่องที่จะบังคับมิให้พลัดพรากก็เป็นสิ่งสุดวิสัย ทุกคนจะต้องพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รักที่พอใจไม่วันใดก็วันหนึ่ง”

 
           ความรักเป็นเรื่องที่ใครหลายคนมักไขว่คว้ามาครอบครองใฝ่ฝันว่าสักวันหนึ่งจะได้พบเจอกับอีกครึ่งชีวิตที่รอคอยมานานแสนนานแล้วครองคู่อยู่ด้วยกันตราบชั่วนิรันดร แต่เหนือสิ่งอื่นใดการรักษาความรักให้คงอยู่นั้นเป็นเรื่องที่หลายคนมองข้าม การให้อภัย การยอมรับข้อดีข้อเสีย การร่วมฝันฝ่าอุปสรรคนานัปการต้องอาศัยความเข้าใจซึ่งกันและกันอย่างลึกซึ้ง สิ่งเหล่านี้เสมือนบทพิสูจน์ซึ่งต้องอาศัยพลังใจของคู่รักให้ผ่านพ้นไปด้วย กันเพื่อการครองรักกันอย่างมีความสุข ในพุทธศาสนา ก็มีหลักธรรมคำสอน สำหรับที่ใช้ในการปฏิบัติตนของผู้ที่มีความรักด้วยเช่นกัน เราเรียกหลักธรรมดังกล่าวนี้ว่า “ฆราวาส ธรรม 4” ซึ่งเป็นหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงมอบให้สำหรับผู้ครองเรือนได้ปฏิบัติ ดังนี้

สัจจะ คือ ความจริงใจ และความซื่อสัตย์ต่อบุคคลผู้เป็นที่รัก
                สิ่งสำคัญในการสร้างความสัมพันธ์อันดีต่อกันและกัน ซื่อสัตย์และความจริงใจ จะเป็นทางเชื่อมสัมพันธ์ให้เหนียวแน่นและไม่มีสิ่งใดที่จะมาตัดขาดออกไปจากกันได้โดยง่าย สัจจะจึงเป็นหลักธรรมขั้นพื้นฐาน พึงจะระลึกและปฏิบัติอยู่เสมอ

ขันติ ความอดทน อดกลั้น
                มีอยู่ 4 ระดับด้วยกันคือ อดทนต่อความลำบากตรากตรำ อดทนต่อทุกขเวทนา อดทนต่อการกระทบกระทั่ง อดทนต่อสิ่งที่เย้ายวนใจ หรือกิเลส ขันติมุ่งเน้นความอดทนที่ร่างกาย อดกลั้นระงับใจข้อแตกต่างทางด้านอุปนิสัย อดทนต่ออุปสรรคกับคนที่เรารัก การประกอบสัมมาอาชีพ ร่วมกันฝ่าฝันอุปสรรคในหน้าที่การงาน เป็นกำลังใจซึ่งกันและกัน คู่รักที่ขาดความอดทน ย่อมไม่อาจอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขได้

ทมะ คือ การข่มใจ การปรับตัว การรู้จักควบคุมอารมณ์
                ก็เพราะแต่ละคนที่เข้ามาในชีวิตของเรานั้นต่างคนต่างมีพื้นฐานชีวิตต่างจิตต่างใจกันไป มีประสบการณ์ที่ไม่เหมือนกัน เมื่อเกิดข้อโต้แย้งไม่ได้ดังใจ จึงต้องอาศัยการควบคุมจิตใจ ในการทำความเข้าใจความรู้สึกนึกคิดของคนที่เรารัก และคนรอบข้างเอาใจเขามาใส่ใจเรา

จาคะ การแบ่งปัน ความเสียสละ
                ยิ่งให้เสมือน ยิ่งรับ เมื่อเรายิ่งให้ด้วยความเต็มใจ เราก็จะยิ่งได้รับความสุขทางใจอย่างไม่มีวันสิ้นสุด หมายรวมถึงการแบ่งปันน้ำใจ เอาใจใส่ดูแล เป็นที่พึ่งอาศัย และมีความเอื้ออาทรให้แก่กันและกัน รวมถึงการให้อภัย คู่ครองที่ขาดธรรมะ ข้อจาคะนี้จะทำให้เกิดความเบื่อหน่าย โกรธเคืองกันและเลิกรากันไปในที่สุด

หลักฆราวาสธรรม ทั้ง 4 ข้อนี้เป็นเพียงแนวทางในการปฏิบัติตนในการครองคู่ เปรียบเสมือนเข็มทิศนำทางเพื่อให้ครองรักได้ถูกต้อง และยืนยาว มีความสุขความสำเร็จในชีวิต ซึ่งเราสามารถนำไปปรับใช้ให้เข้ากับสังคมที่เราอยู่อาศัยได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นครอบครัว มิตรสหาย สังคมหรือโลก ใบนี้ก็ตาม ก็จะทำให้ชีวิตของเรานั้นอยู่อย่างมีคุณค่าและเต็มไปด้วยความรักที่มีให้แก่กัน..

จังหวะ ถ้าหากว่าจังหวะไหนกุศลส่งอะไรก็ง่ายไปหมด ถ้าหากว่าเป็นช่วงอกุศลคือความไม่ดีที่เราทำไว้เข้ามา อะไรเข้ามาก็สะดุดติดขัดไปหมด 

จำเอาไว้ว่า เราเกิดเป็นมนุษย์ ต้นทุนเราพอแล้ว บุญเราต้องทำมาพอสมควรทีเดียวถึงได้เกิดเป็นมนุษย์ได้ ในเมื่อบุญเราทำมาพอสมควรแล้วก็อย่าประมาท ต้องรีบเร่งทำไปให้มากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะตัวที่ไม่เสียอะไรเลย ก็คือศีลกับภาวนา รักษาศีลให้ปกติ ภาวนาเจริญสมาธิให้เป็นปกติ พวกนี้จะเป็นบุญใหญ่ กำลังสูงมาก 

ถ้าหากว่าเราให้ทานอย่างเดียว คือเสียทรัพย์เสียของ แต่ศีลกับภาวนาเราไม่ต้องเสียอะไรเลย เป็นบุญใหญ่ที่ง่ายที่สุด บุญกุศลพวกนี้ที่จะตามส่งผลให้กับเรา ถ้าจะมีเคราะห์กรรมอะไรเนื่องด้วยสิ่งไม่ดีเก่าๆ ที่เราทำมา ถ้าเราเป็นผู้มั่นคงใน ทาน ศีล ภาวนา สิ่งทั้งหลายเหล่านั้นจะตามสนองเราได้ไม่ถึง ๒๕ เปอร์เซ็นต์ เต็มที่ก็ได้แค่ ๑ ใน ๔ เท่านั้น อีก ๓ ส่วน อานุภาพของทาน ศีล ภาวนากันไว้เรียบร้อยแล้ว


พระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ