นายคำ พณาสัน เกษตรกรในโครงการพัฒนาบ้านกอก-บ้านจูนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลภูคา อำเภอปัว จังหวัดน่าน เป็นหนึ่งเกษตรกรที่เปลี่ยนการปลูกข้าวไร่ที่ถางป่าเพื่อเปิดหน้าดินใหม่ทุกปีมาเป็นทำนาขั้นบันไดปลูกข้าวแบบนาดำ และปลูกพืชผักหมุนเวียนตลอดทั้งปี
นายคำ เล่าว่าเมื่อก่อนปลูกข้าวแบบไร่ ต้องหาที่ใหม่ ๆ ทุกปี ต้องโค่นต้นไม้ในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม แล้วตากแดดให้แห้งจนถึงเดือนเมษายนก็เผา เดือนพฤษภาคมก็นำเมล็ดข้าวลงหยอดหลุมปลูก ทำอย่างนี้ทุกปี พื้นที่ปลูกก็ต้องหาใหม่ทุกปี ถางป่าทุกปี พื้นที่ปลูกก็ไกลออกไปจากที่พักเรื่อย ๆ ช่วงว่างก็เข้าป่าล่าสัตว์ หลังจากที่ภาครัฐเข้ามาส่งเสริมสนับสนุนให้ปลูกข้าวแบบขั้นบันไดก็เลิกปลูกข้าวไร่ เวลาว่างก็เลี้ยงสัตว์ มีหมู ไก่ เป็นต้น
“ชีวิตความเป็นอยู่ตอนนี้กับเมื่อก่อนแตกต่างกันชันเจน น้ำอุดมสมบูรณ์ เพียงพอ มีเวลาพัก ไถนาเสร็จ ก็ปลูกข้าวไม่เหมือนทำไร่ไม่มีเวลาพักจะต้องทำไปเรื่อย ๆ ทำจนกว่าจะได้เก็บเกี่ยว ผลผลิตนาขั้นบันไดก็ดีกว่าพื้นที่ 2 ไร่ ได้ข้าวประมาณ 130 ถังพอกินในครอบครัวทั้งปี ที่สำคัญหลังเก็บเกี่ยวไม่ต้องไปหาที่ถางป่าเพื่อปลูกในปีต่อไปอีก นาขั้นบันไดทำที่เดิมให้ผลผลิตมากกว่าทำไร่” นายดำกล่าว นอกจากนี้นายดำยังใช้พื้นที่ที่เคยปลูกข้าวไร่พื้นที่อีกส่วนหนึ่งมาปลูกเมี่ยง และกาแฟ อีกด้วย สำหรับการทำนาขั้นบันไดนั้นเป็นการทำนาบนพื้นที่สูงโดยการขุดปรับพื้นที่สภาพไร่ซึ่งเคยใช้ปลูกข้าวไร่หรือพืชไร่อื่น ๆ มาเป็นพื้นที่นา ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งในการลดปัญหาการทำไร่เลื่อนลอย ช่วยเพิ่มผลผลิตข้าว และสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับราษฎรบนพื้นที่สูง ปัจจุบันราษฎรในพื้นที่ได้หันมาทำนาขั้นบันไดเพิ่มมากขึ้น เมื่อเห็นผลผลิตที่มากกว่าการปลูกข้าวไร่จากเกษตรกรที่ทำนาขั้นบันได
การขุดปรับพื้นที่นาจะใช้แรงงานคนซึ่งเป็นวิธีที่เหมาะสมและเจ้าของนาจะมีความภาคภูมิใจผลงานที่ตนได้ดำเนินการเอง มีความเอาใจใส่ที่จะบำรุงรักษาเมื่อเกิดการชำรุด การขุดนาขั้นบันไดจะขุดดินจากล่างขึ้นบนทำเป็นคันนาเหนือจุดที่ขุดดิน พร้อมปรับแปลงให้มีความสม่ำเสมอและมีข้อดีคือโครงสร้างของดินในแปลงนาจะถูกรบกวนน้อยหน้าดินจะไม่ถูกเคลื่อนย้ายความอุดมสมบูรณ์ของดินยังคงอยู่ สามารถขังน้ำในแปลงนาได้เร็ว การบำรุงต้นข้าวเน้นการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ที่สามารถหาได้ในท้องถิ่น เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด เป็นต้น
สำหรับโครงการพัฒนาบ้านกอก-บ้านจูนเกิดขึ้นจากเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2543 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ ทรงเยี่ยมราษฎร ตำบลภูคา อำเภอปัว จังหวัดน่าน ทรงเห็นสภาพความเป็นอยู่ของราษฎร ที่มีความด้อยโอกาสทั้งทางเศรษฐกิจและสังคม พระราชทานพระราช ดำริให้หน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องดำเนินการช่วยเหลือ โดยทรงเน้นให้พัฒนาแบบเจริญจากข้างในแล้วค่อยระเบิดออกไปข้างนอก ยังผลให้ปัจจุบันราษฎรมีอาชีพชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น โดยไม่ต้องเข้าป่าถางไร่ทำให้พื้นที่ป่าลดลงเช่นแต่ก่อนอีก.
ขอบคุณข่าวจาก เดลินิวส์ออนไลน์
