สมุนไพร เอื้องหมายนา หรือ เอื้องเพ็ดม้า

นำเสนอโดยทีมงาน www.legendnews.net

ชื่ออื่น ๆ : เอื้องต้น(ยะลา), เอื้องใหญ่(ภาคใต้), ชู้ไลบ้อง, ซูเลโบ(กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), เอื้องเพ็ดม้า(ภาคกลางเกาะสมุย), เอื้องช้าง(นครศรีธรรมราช), จุยเจียวฮวย(จีน)
ชื่อสามัญ : crap Ginger, Malay Ginger, Spiral Flag
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Costus speciosus  Smith.
วงศ์ : CROSTACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

• ต้นเอื้องหมายนา เป็นพรรณไม้ลงหัว ลำต้นกลมอุ้มน้ำวัดผ่าศูนย์กลางได้ประมาณ 1.5 ซม. และลำต้นมีความสูงประมาณ 1.5-2.5 เมตร ส่วนรากนั้นจะเป็นหัวใหญ่ยาว ตามบริเวณโคนต้นจะติดหัวแข็งคล้ายไม้
• ใบเอื้องหมายนา  จะออกเรียงกันเป็นเกลียวคล้ายก้นหอย ลักษณะตัวใบนั้นจะเรียวกลม โคนใบมีขนและมีส่วนหุ้มรอบลำต้น ส่วนฐานใบนั้นมน ใบจะมีความกว้างประมาณ 6-7 ซม. และมีความยาวประมาณ 15-20 ซม.
• ดอกเอื้องหมายนา จะออกเป็นช่อตรงยอด ดอกย่อยจะอยู่รวมกันหนาแน่นดอกย่อยจะมีกลีบเลี้ยงอยู่ 3 กลีบ เป็นแผ่นแบนขอบมนเป็นสีม่วงแดงมีความยาวประมาณ 3-5 ซม. กลีบดอกนั้นจะติดเป็นหลอด ส่วนปลายจะแยกเป็นกลีบสีขาวหรืออกแดงเล็กน้อย ส่วนอีกกลีบหนึ่งจะมีลักษณะคล้ายลิ้น เป็นแผ่นสีขาวตรงกลางสีเหลือง ใบประดับจะเป็นสีม่วงแดงเป็นรูปไข่แต่ละใบประดับนั้นจะมีดอกย่อยอยู่ 1 ดอก เกสรตัวผู้จะมีอยู่ 1 อัน และมีอับเรณูเป็นแท่งยาว ส่วนรังไข่นั้นจะมีประมาณ 2-3 ห้อง และมีไข่อ่อนมาก
• ผลเอื้องหมายนา จะมีลักษณะกลมมีเนื้อแข็ง เป็นสีแดง และมีกลีบเลี้ยงเหลือติดอยู่ ภายในเมล็ดจะเป็นสีดำ เป็นมัน

ส่วนที่ใช้เป็นยา : เหง้า, ราก, ทั้งต้น

สรรพคุณตามตำรายาไทย :

• เหง้า รสขมเมา ขับปัสสาวะ แก้บวมน้ำ แก้ตกขาว แก้โรคติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ แก้แผลหนอง อักเสบ บวม ฆ่าพยาธิ เป็นยาถ่ายพยาธิ เหง้าสดมีพิษมากถ้าใช้ในปริมาณมาก จะทำให้ท้องร่วง อาเจียนอย่างรุนแรง ต้องทำให้สุกก่อนนำมากิน
• ราก รสขมเมา ขับพยาธิ ขับเสมหะ แก้ไอ แก้โรคผิวหนัง
• ทั้งต้น สมานมดลูก รักษาอาการปวดมวนในท้อง โรคกระเพาะอาหาร ท้องผูก ถ่ายเป็นเลือด

ที่มา http://www.samunpri.com/