“การไม่เป็นโรค เป็นลาภกันประเสริฐ” หลายคนน่าจะคิดแบบนี้เช่นเดียวกัน ใครที่มีสุขภาพดี ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บให้ต้องกังวลใจ ให้ต้องเสียเงินเสียเวลา คงจะมีคุณภาพชีวิตที่ดีไม่น้อย แต่ใครที่มีโรคประจำตัว ต้องทานยาสม่ำเสมอ ต้องไปตามนัดหมดทุกครั้ง คอยดูอาการกันไปเรื่อยๆ นานเป็นปีๆ คงจะแอบเซ็งไม่น้อย
หนึ่งในโรคที่ว่า ก็มีโรค “ไซนัสอักเสบ” เป็น โรคหนึ่งที่บั่นทอนคุณภาพชีวิตไม่น้อยไปกว่าโรคอื่นๆ เช่นกัน ไซนัสอักเสบมีสาเหตุมาจากอะไร เรามีทางหลีกเลี่ยงที่จะเป็นโรคนี้ได้หรือไม่ มาศึกษากันค่ะ
ไซนัสอักเสบ คืออะไร?
ไซนัส คือโพรงอากาศที่อยู่ข้างๆ โดยรอบของจมูก หรือเรียกสั้นๆว่า โพรงอากาศข้างจมูก โดยโพรงอากาศข้างจมูกอาจมีอาการอักเสบได้จากการที่เยื่อบุโพรงไซนัสติดเชื้อ แบคทีเรีย
ไซนัสอักเสบ แบ่งออกเป็นกว้างๆ ได้ 2 ประเภท คือไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ที่สามารถรักษาให้หายได้ภายใน 3 เดือน และไซนัสอักเสบเรื้อรัง ที่ต้องใช้เวลาในการรักษามากกว่า 3 เดือนขึ้นไป
ไซนัสอักเสบ มีสาเหตุมาจากอะไร?
- ระบบทางเดินหายใจตอนบน มีอาการติดเชื้อ โดยอาจเกิดจากเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคหวัด ที่อาจทำให้เกิดอาการเยื่อบุจมูกอักเสบ
เมื่อหายจากโรคหวัด อาการอักเสบอาจหายไปด้วย หรืออาจจะยังอยู่ก็ได้ เพราะหากมีอาการติดเชื้อรุนแรง จนทำลายเยื่อบุจมูก หรือเยื่อบุไซนัส อาจทำให้มีอาการบวม เป็นพังผืด จนทำให้รูที่เปิดระหว่างไซนัส กับโพรงจมูกเกิดการอุดตัน และเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังใยเวลาต่อมา
- มีฟันผุ โดยเฉพาะฟันกรามน้อย และฟันกรามแถวบน เพราะการอักเสบของไซนัสแมกซิลลา หรือโพรงอากาศในกระดูกโหนกแก้ม อาจเป็นสาเหตุของฟันผุ เพราะตำแหน่งของผนังด้างล่างของไซนัสแมกซิลลา จะอยู่ติดกับรากฟันกรามน่อย และฟันกรามแถวบน
ผู้ป่วยบางรายจะแสดงอาการอย่างชัดเจน หลังจากเข้ารับการถอนฟัน แล้วเกิดเป็นรูทะลุระหว่างไซนัสแมกซิลลา และเหงือก
- เป็นโรคติดเชื้ออื่นๆ เช่น ไข้หวัดใหญ่ โรคหัด โรคไอกรน
- สำลักน้ำเข้าจมูก หลังจากที่ไปว่ายน้ำ หรือดำน้ำ หากน้ำที่สำลักเข้าไปมีเชื้อแบคทีเรีย ที่ทำให้โพรงจมูกอักเสบได้
นอกจากนี้ สารคลอรีน ที่อยู่ในสระว่ายน้ำบางประเภท ยังเป็นสารเคมีที่ทำให้เยื่อบุไซนัสอักเสบได้
- โดนตบ ชก ต่อย เกิดอุบัติเหตุ หรือโดนกระทำรุนแรงที่ใบหน้า จนทำให้โพรงไซนัสส่วนใดส่วนหนึ่งแตกหัก จนมีเลือดออกภายในโพรง และเกิดอาการอักเสบติดเชื้อตามมา
- มีสิ่งแปลกปลอมติดอยู่ในโพรงจมูก จนทำให้เกิดอาการอักเสบ เช่น เมล็ดผลไม้
- โดยสารเครื่องบิน ดำน้ำลึก หรืออยู่ในสภาวะความดันอากาศ เปลี่ยนแปลงฉับพลัน หากรูไซนัสเปิดอยู่ หรือมีอาการบวม เช่น กำลังเป็นไข้หวัด หรือภูมิแพ้กำเริบ อาจทำให้เยื่อบุไซนัสบวมอักเสบมากยิ่งขึ้น
istockphoto
ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน กลายเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังได้อย่างไร?
จากไซนัสอักเสบเฉียบพลัน จะกลายเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังได้นั้น มีปัจจัยอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยมากมาย เช่น การถ่ายเทของสารคัดหลั่งในไซนัส ประวัติโรคภูมิแพ้ อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม เช่น อาศัยอยู่ในชุมชนแออัด ความต้านทานโรคของร่างกายไม่ดี ขาดสารอาหาร เป็นโรคโลหิตจาง มีอาการภูมิแพ้ หรือโรคหืดหอบอยู่ก่อนแล้ว ผนังกั้นจมูกเอียง เป็นโรคริดสีดวงจมูก หรือมีเนื้องอกในโพรงหลังจมูก จมูกโค้งงอผิดรูป และอื่นๆ
ไซนัสอักเสบ มีอาการอย่างไร?
- มีน้ำมูกข้นในจมูก หรือมีสารคัดหลั่ง หรือน้ำมูกไหลลงคอ น้ำมูกอาจมีสีเหลืองเขียว หรือน้ำตาล และอาจมีกลิ่นเหม็นคาว มักพบหลังตื่นนอนตอนเช้า
- คัดจมูก จากเยื่อบุโพรงจมูกบวม หรืออาจเกิดจากหนองข้นค้างในจมูก หรือเป็นโรคริดสีดวงจมูก
- จมูกไม่ได้กลิ่น หรือรับรู้กลิ่นได้น้อยลง
- อาการทั่วไปคล้ายหวัด เช่น เจ็บคอ ระคายคอ ไอ เสียงแหบ เกิดจากการที่สารคัดหลั่ง หรือหนองไหลผ่านคอเป็นประจำ
- ปวดศีรษะ รือปวดในตำแหน่งไซนัส เช่น กระดูกโหนกแก้ม เบ้าตา หน้าผากตรงหว่างคิ้ว หรือกลางศีรษะ
- ปวดหู หูอื้อ หรือลำคออักเสบ
ไซนัสอักเสบ มีวิธีป้องกันอย่างไร?
การที่จะไม่ให้ไซนัสอักเสบ ก็ต้องหมั่นรักษาสุขภาพตัวเองให้แข็งแรงอยู่เสมอ ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ หากมีอาการไข้หวัดคัดจมูก หรือมีฟันผุ ควรรีบพบแพทย์เพื่อรักษาให้หายโดยเร็ว
นอกจากนี้ควรระวังเรื่องการสำลักน้ำระหว่างว่ายน้ำ ดำน้ำ และรักาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงระหว่างเดินทางด้วยเครื่องบินด้วย
หากมีโรคประจำตัวที่เกี่ยวกับจมูก และโพรงจมูกอยู่แล้ว เช่น เป็นโรคริดสีดวงจมูก มีเนื้องอกในโพรงหลังจมูก แกนจมูกเอียง หรือเป็นโรคจมูกอักเสบ ภูมิแพ้ ควรเข้ารับการรักษา และติดตามอาการจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นประจำ
ไม่น่าเชื่อว่าแค่เป็นหวัดเล็กๆ น้อยๆ หรือแม้กระทั่งการขึ้นเครื่องบินขณะเป็นหวัก รวมไปถึงการว่ายน้ำ ดำน้ำ จะเป็นสาเหตุของไซนัสอักเสบได้นะคะ อย่างไรก็ตาม หากเรารักษาร่างกายให้แข็งแรง มีภูมิต้านทานแข็งแรงอยู่เสมอ อาการติดเชื้อ บวม อกเสบ ก็จะลดน้อยลงไปด้วย เพราะฉะนั้นการรักษาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ จึงเป็นเรื่องสำคัญที่เราไม่ควรมองข้ามค่ะ
