ขณะที่คนจำนวนหนึ่งอาจจะคิดว่า เงินคือพระเจ้า สามารถบันดาลความสุข อำนาจ ชื่อเสียงเกียรติยศ หรืออาจคิดว่าอำนาจ ชื่อเสียงเกียรติยศ จะบันดาลเงินตรา และความสุข จึงต่อสู้ ไขว่คว้า แย่งชิง อย่างที่เราเห็น ๆ กันกลาดเกลื่อน โดยเฉพาะในเมืองไทยตอนนี้ ในอีกด้านก็ยังมีคนอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มากเกินไป แต่พวกเขาก็มีความสุขได้ อย่างเช่นอดีตทหารผ่านศึกคนนี้ และคู่ชีวิต ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความสุข เพราะพอใจในสิ่งที่ตนเองมี
อย่าง “ตามี” และ “ยายสำอางค์”
“ตามี” หรือ นายมี คำหอมรื่น ชายชราร่างผอมหลังงองุ้ม วัย 88 ปี อาชีพเก็บผักขายตามตลาด กับ “ยายสำอางค์” หรือ นางสำอางค์ คำหอมรื่น วัย 76 ปี ภรรยาคู่ทุกข์คู่ยากของตามี ทั้งสองใช้ชีวิตร่วมกันมานานกว่า 40 ปี จากบ้านเกิดที่ จ.สุพรรณบุรี จนย้ายมาตั้งรกรากอยู่กับลูกสาว ที่ อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรี นานเกือบ 20 ปี
จากสภาพชีวิตที่ดูเหมือนจะลุ่ม ๆ ดอน ๆ แต่สิ่งหนึ่งที่ครอบครัวนี้ไม่เคยขาดแคลนเลย นั่นก็คือ “ความสุข” แม้จะอยู่ในบ้านเช่าหลังเล็ก ๆ ที่มีสมาชิกครอบครัวทั้งหมด 5 คนคือ ตามี และยายสำอางค์ซึ่งป่วยหลายโรคและเดินไม่ได้มาหลายปีแล้ว ลูกสาว และหลานชายอีก 2 คน ซึ่งความรับผิดชอบในเรื่องค่าใช้จ่ายภายในครอบครัว รวมทั้งค่าใช้จ่ายของตากับยายนั้น “อ้วน” ผู้เป็นลูกสาว เป็นกำลังหลัก โดยทำงานเป็นผู้ช่วยเภสัชกรในโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่ง ซึ่งแต่ละเดือนรายได้ของเธอก็เข้าข่ายพอใช้แค่เดือนชนเดือน และก็มีติดลบบ้างในบางเดือน แต่ครอบครัวนี้ก็มีความสุขได้
ตามีเล่าให้ฟังว่า ด้วยสภาพที่เป็นอยู่นี้ ตาและยายเข้าใจดี จึงไม่เรียกร้องอะไรจากลูกสาวเพิ่มนอกเหนือจากที่เธอมีกำลังพอจะหยิบยื่นให้ ก็พึ่งพาเงินจากลูกสาว รวมกับเงินสวัสดิการคนชราจากรัฐบาล ยังชีพกันไป และเมื่อค่าครองชีพสูงขึ้น ทำให้รายจ่ายสูงตามไปด้วย จนเงินเดือนของลูกสาวแทบจะไม่พอใช้เลี้ยงดูคนในครอบครัว ตามีก็ลุกขึ้นมาช่วยลูกสาวหาเงินเข้าบ้าน โดยมียายสำอางค์เป็นกองหนุน ซึ่งแม้จะได้เงินเพิ่มเพียงเล็กน้อย แต่ตา-ยายก็คิดว่ายังดีกว่าไม่ทำ
“ตื่นเช้าขึ้นมาสิ่งแรกที่ตาต้องดูแลคือยาย จัดการนำกระโถนอึกระโถนฉี่ไปเททิ้ง ทำความสะอาดเช็ดแห้งดีแล้วก็นำมาวางเตรียมไว้ให้ยายที่เดิม ตักน้ำใส่กะละมังมาให้ยายล้างหน้าล้างตา เช็ดตัวทาแป้ง เวลาตาไม่อยู่ยายจะเหงา คอยชะเง้อรอตา ก็ได้วิทยุที่คนเขาให้มาไว้เป็นเพื่อน ยายชอบฟังธรรมะ เสร็จแล้วตาถึงจะไปตลาดไปซื้อกับข้าว และกล้วยน้ำว้า กล้วยน้ำว้านี่ที่บ้านขาดไม่ได้เลย เพราะดีต่อสุขภาพ ยายจะชอบกินข้าวกับกล้วยน้ำว้า
มีพระท่านเมตตาให้ของใส่บาตรมาทุกวัน ยายก็จะเก็บกับข้าวไว้แค่พอกิน 1-2 ถุง ที่เหลือตาเอาใส่ถุงไปแจกจ่ายเพื่อนบ้าน และคนงานก่อสร้างแถวบ้าน อาหารบางอย่างมันแข็ง ยายเคี้ยวไม่ไหว ตาก็ต้องทำแกงจืดให้ยายกิน วันไหนพระท่านติดกิจนิมนต์ แม่ค้าขายกับข้าวก็จะเอื้อเฟื้อกับข้าวมาให้เสมอ และบอกว่าที่ให้กับข้าวไม่ได้ดูถูกว่าตาไม่มีเงิน แต่ให้เพราะชอบในความเป็นคนดีของตา ที่เป็นคนทำมาหากิน และขยัน” ตามีเล่า
ทุกวันหลังจากทานอาหารเช้ากับยายเรียบร้อยแล้ว ก็ได้เวลาที่ตามีจะออกไปเก็บผักขาย ซึ่งแม้ว่าเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุทุกเดือน กับเงินที่ลูกให้ จะเพียงพอสำหรับตายาย แต่ตามีก็ไม่ขอนั่งกินนอนกินอยู่กับบ้านให้เวลาเดินผ่านไปเปล่า ๆ ตามีจะออกไปเก็บผักหาเงินมาช่วยครอบครัวอยู่เป็นประจำทุกวัน โดยให้เหตุผลว่า... “หากไม่หาเงินเก็บไว้ สักวันมันก็ต้องหมด ต้องเตรียมตัวเอาไว้ก่อนจะอด หากอดแล้วค่อยมาทำ ก็จะไม่ทันกิน”
บริเวณที่ตามีเก็บผักนั้น เป็นที่นาว่างเปล่านอกหมู่บ้าน หากไปตามเส้นทางปกติระยะทางจะค่อนข้างไกล เพราะต้องเดินอ้อมไปออกทางปากซอยหมู่บ้าน ถ้าเป็นเส้นทางลัด ก็จะอยู่ไม่ไกลจากบ้านเท่าไหร่นัก แต่เส้นทางลัดที่ตามีใช้ไปเก็บผักก็ค่อนข้างลำบาก เพราะต้องปีนกำแพงที่สูงกว่าหนึ่งเมตรออกไป และต้องลุยน้ำข้ามทุ่งไปยังที่หมายข้างหน้า ช่วงหน้าร้อนก็ไม่มีปัญหาเท่าไหร่ แต่ถ้าเป็นช่วงหน้าฝนกว่าจะไปถึงที่เก็บผักก็จะต้องเดินลุยน้ำที่สูงถึงประมาณเอว
“ทุกวันตาจะพกบันไดส่วนตัวที่ทำขึ้นเองไปกับรถเข็น เพื่อความสะดวกในการปีนกำแพง มี
คนเคยมาขอลองปีนบันไดดู ก็ปีนไม่ได้ มันจะสั่น ๆ แล้วหล่นลงมา ถึงตาจะเก็บผักไปขาย แต่ก็จะช่วยปลูกผักเพิ่มไว้ด้วย เพื่อจะได้ให้กินมีให้เก็บในวันข้างหน้า ผักที่เก็บก็มีผักบุ้ง ยอดกระถิน ดอกโสน เอามากำขายส่วนหนึ่ง และใช้ทำกับข้าวส่วนหนึ่ง”
ช่วงเวลาประมาณ 5 โมงเช้าถึงเที่ยง ตามีจะกลับมากินข้าวเที่ยงกับยายสำอางค์ หลังออกไปตากแดดร้อน ๆ มาหลายชั่วโมง ก่อนที่ตามีจะเริ่มทำงานบ้าน และเช็ดเนื้อเช็ดตัวทำความสะอาดให้ยายสำอางค์โดยไม่รังเกียจ เพราะคิดว่ายายคือคู่ชีวิตคู่ทุกข์คู่ยาก ในวันที่ยายเดินไม่ได้ ตาก็จะดูแลให้ดีที่สุดเท่าที่ผู้ชายคนหนึ่งจะดูแลผู้หญิงที่รักได้ จากนั้นก็เก็บจานชามมาล้าง กวาดถูพื้น และซักเสื้อผ้า
“ยายเขาจะช่วยกำผักที่ตาไปเก็บมา ทำเป็นกำ ๆ ขายเป็นชุดกับน้ำพริกตาแดงที่ยายปรุง น้ำพริกถุงละ 10 บาท ผักบุ้งกำละ 5 บาท ผักกระถิน 2 กำ 5 บาท ตาจะเข็นรถออกไปขายที่ตลาดนัดเย็นใกล้ ๆ บ้าน ขายหมดบ้างไม่หมดบ้างตาก็ไม่ได้คิดอะไรมาก เพราะคิดว่าเงินที่ได้มานี้เป็นเงินที่หามาได้โดยไม่มีต้นทุน จึงไม่มีคำว่าขาดทุน ถึงจะได้เงินมาไม่กี่สิบบาทก็ถือว่ากำไรล้วน ๆ สำหรับเก็บไว้เป็นเงินสำรองไว้ใช้ในวันข้างหน้ายามเดือดร้อน ตาทำอย่างนี้ทุกวันไม่เคยหยุดทำงาน และไม่เคยคิดจะขี้เกียจ เพราะเชื่อว่าความขยันจะทำให้เราเจริญขึ้น ยิ่งทำความเจริญยิ่งพอกพูนขึ้นเรื่อย ๆ”
ทั้งนี้ ตามียังบอกอีกว่า แม้เส้นทางที่เดินไปเก็บผักจะยากลำบาก แต่ตาก็ไม่รู้สึกเหนื่อย ไม่เคยท้อ และไม่เคยหมดหวัง ’เชื่อว่าเทวดาจะช่วยคนทำดี แต่ก่อนจะถึงวันที่เทวดาช่วย เราก็ต้องช่วยเหลือตัวเองก่อน หากวันใดรู้สึกขี้เกียจ ก็ต้องบังคับตัวเองไม่ให้ขี้เกียจ“...เป็นอีกส่วนจากความรู้สึกนึกคิดของ “คุณตาพอเพียง” คนนี้
ด้าน “ยายสำอางค์” ผู้เป็นคู่ชีวิตคู่ทุกข์คู่ยากของตามี ก็เล่าด้วยหน้าตายิ้มแย้มว่า ยายกับตาเป็นคน จ.สุพรรณบุรี ยายเป็นคน อ.บางปลาม้า ตาเป็นคน อ.สองพี่น้อง ตามีมีอาชีพปลูกเผือกปลูกมันขาย ยายก็ช่วยญาติไปรับซื้อเผือกมันมาขาย ก็ได้เจอกันบ่อย ๆ ยายกับตาเป็นคนไม่ค่อยพูดพี่ ๆ น้อง ๆ ก็เลยพูดเชียร์ ที่สุดก็เลยชอบพอกัน
มาถึงวันนี้ ยายสำอางค์บอกว่าตนเองป่วยด้วยโรคหลายโรค และเดินไม่ได้มา 5 ปีแล้ว เมื่อก่อนยายจะเครียดและกังวลมากที่ครอบครัวต้องมาลำบากดูแลคนป่วย ถึงขนาดเคยคิดอยากจะตายไปให้พ้น ๆ เพื่อจะได้ไม่เป็นภาระของใคร ก็ได้ตามีช่วยพูดปลอบโยน ทำให้คลายกังวล คลายความเครียดไปได้ ก็รู้สึกภูมิใจและดีใจที่ชาตินี้ได้เป็นคู่ชีวิตของตามี ทุกสิ่งทุกอย่างตามีจะทำให้โดยไม่รังเกียจ ไม่มีบ่น สิ่งเหล่านี้อาจจะยากสำหรับคนอื่น ๆ แต่ตาทำเป็นเรื่องปกติทุกวัน เคยมีหลายคนถามตาว่า “เบื่อไหม?” ทุกครั้งตาก็จะตอบว่า “ก็ดูแลกันไป เป็นธรรมดาที่จะต้องช่วยเหลือคู่ชีวิต”
“ยายจะนั่งรอตากลับมาจากเก็บผักทุกวัน บางวันก็ได้มา บางวันก็ไม่ได้ มีอยู่วันหนึ่งบ่ายสามโมงกว่าแล้วตายังไม่กลับ ก็เป็นห่วงมาก เพราะปกติตาจะกลับไม่เกินเที่ยง ก็วานให้คนข้างบ้านช่วยไปดูให้หน่อย กลัวตะคริวกิน เพราะต้องลุยน้ำไปเก็บผัก ตากลับมาบ่ายสี่โมงเย็น บอกว่าผักไม่มีเลยพยายามหาอย่างอื่นแทน และขอโทษที่ทำให้ยายเป็นห่วง
ตาเป็นคนน่ารักมาก ถ้ายายบ่นเมื่อย ตาก็จะมาบีบนวดให้ เห็นยายกินข้าวได้น้อย ก็จะถามว่าอยากกินอะไร จะไปจัดการทำให้หรือซื้อให้ บางทีตี 3 ยายหิว ปลุกตาให้เสียบน้ำร้อนต้มมาม่าให้กิน ตาก็ทำให้ ปลุกให้เทกระโถน ตาก็ไม่เคยบ่นหรือทำหน้าเบื่อหน่ายให้เห็นเลย เป็นอย่างนี้ตลอด” …ยายสำอางค์เล่าถึงตามี
ไม่เคยคิดว่าต้องมีเกียรติ มีตำแหน่ง มีอำนาจ ถึงจะมีความสุข นี่คือสิ่งที่ “ตา-ยาย” คู่นี้เป็น และเป็นสิ่งที่ทำให้ตา-ยายคู่นี้ “มีความสุข” ได้อย่าง “พอเพียง” ไม่น้อยไปกว่าคนเป็นใหญ่เป็นโต-เป็นเศรษฐีมีเงินถัง ซึ่งน่าชื่นชมตา-ยายคู่นี้…
“ตามี” และ “ยายสำอางค์”.
...................................................................
'นิ่ง'..เคล็ดลับครองคู่
“สมัยหนุ่ม ๆ ตาเป็นคนหล่อ หน้าตาดี นิสัยก็น่ารัก พูดเพราะ เหล้าไม่กิน บุหรี่ไม่สูบ ไม่เจ้าชู้ เป็นคนเสมอต้นเสมอปลาย พอแต่งงานแล้วไม่มีบ้านอยู่ ก็ไปอาศัยอยู่บนเรือกระแชงที่ผูกติดอยู่ที่ท่าน้ำบ้านของพี่สาว พอมีลูกก็เริ่มปลูกบ้านในที่ดินของพี่สาว โดยยายจะขับเรือเครื่องไปขายผัก ตาก็วางเบ็ดตกปลา ช่วงไหนไม่มีผักเราก็จะช่วยกันจับปลาเอาไปขาย
เราอยู่ดูแลกันมา 42 ปี ไม่เคยทะเลาะกันสักครั้ง ชาวบ้านไม่เคยได้ยินเสียงทะเลาะหรือตวาดเสียงดังใส่กันเลย ถ้าจะมีก็แค่ขัดคอกัน ก็ เอาเหตุเอาผลกัน ถ้าเริ่มไม่พอใจ ต่างคนก็ต่างนิ่ง พอหายโมโหก็มาคุยปรับความเข้าใจกัน”
...เป็นคำบอกเล่าของ “ยายสำอางค์” กับการครองคู่อันยาวนานกับ “ตามี”
เชาวลี ชุมขำ/พิชญวัฒน์ ปรุงศักดิ์
